وقته‌ها و مختصات گفتمان هندسه جدید قدرت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای اندیشه سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

10.22099/ijas.2024.50456.1006

چکیده

هم‌زمان با ظهور بازیگران چندجانبه‌گرا و رشد قدرت‌های منطقه‌ای، ساختارهای سابق در چینش قدرت در نظام بین‌الملل تغییر کرده و جهان، ناگزیر وارد فضای جدیدی شده است که از آن به‌عنوان هندسه جدید قدرت جهانی یاد می‌کنند. هندسه جدید قدرت، جدا از توانایی ساخت بستر مناسب جهت ظهور قدرت‌های نوپدید به‌مثابه یک نزاع گفتمانی عمل کرده و ظرفیت تشریح قطب‌بندی‌های جدید را دارد. در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای، نظم کنونی در روابط بین‌الملل غیرعادلانه بوده و بر اساس سنت الهی -تاریخی محکوم به زوال است و گفتمان انقلاب اسلامی ایران با به چالش کشیدن ارکان نظم مستقر، درصدد تغییر رویه‌های حاکم بر چینش قدرت‌هاست. این کنش‌های گفتمانی در قالب وقته‌هایی مانند نظریه پیچ تاریخی، افول هژمونی آمریکا، انتقال قدرت از غرب به شرق (چین-روسیه)، پیدایش قدرت‌های نوظهور، پیدایش ائتلاف‌های جدید ضد نظام سلطه، تعامل‌گرایی ضد نظام سلطه و با تشکیل زنجیره هم‌ارزی معانی، مفصل‌بندی می‌شوند و گفتمان جدیدی را هژمونیک خواهند کرد. مسئله این پژوهش، بررسی چگونگی فرآیند تثبیت وقته‌ها و هژمونیک شدن گفتمان هندسه جدید قدرت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای است. نتایج تحقیق، مؤید وجود تطابق نسبی الگوی سه مرحله‌ای هژمونیک شدن گفتمان‌ها، یعنی یکم؛ نقد نظم موجود، دوم؛ مرزبندی و غیریت‌سازی با دشمنان و سوم؛ انسداد معانی و هژمونیک شدن گفتمان جدید است. چارچوب نظری این پژوهش نظریه گفتمان لاکلائو و موفه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Discourse Moments of the "New Geometry of Power" in Ayatollah Khamenei's Thought

نویسندگان [English]

  • Alireza ASHRAFI 1
  • Alireza Mozaffari nikoo 2
1 Associate Professor, Political Sciences Department, Islamic Azad University of Tehran Central Branch, Tehran, Iran
2 PhD in political thought, Political Sciences Department, Islamic Azad University of Tehran Central Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

Simultaneously with the emergence of new actors and the growth of regional powers, the former structures in the arrangement of power in the international system have changed, and the world has inevitably entered a new space, which is referred to as the "new geometry of global power." In the opinion of Ayatollah Khamenei, the current order is doomed to decline, and the discourse of the Islamic Revolution of Iran, by challenging the established order, seeks to change the procedures governing the arrangement of powers. These discourse actions are articulated in the form of moments such as the theory of the historical turn, the decline of American hegemony, the transfer of power to the East (China-Russia), the emergence of new coalitions against the system of domination, and the formation of a chain of equivalence of meanings. The problem of this research is to investigate how the process of stabilizing these moments and the hegemonization of the discourse of the new geometry of power occurs in the thought of Ayatollah Khamenei. The research results confirm the relative compatibility of the three-stage pattern of hegemonic discourses: first, the criticism of the existing order; second, demarcation and othering with enemies; and third, the closure of meanings and the hegemonization of the new discourse. This research's theoretical framework is Laclau and Mouffe's discourse theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The New Geometry of Power
  • The Discourse of the Islamic Revolution
  • Ayatollah Khamenei
  • The Hegemony of the United States of America
  • Power
اسدی، ناصر، رضایی پناه، امیر (1392). مبانی تقسیم‌بندی نظام بین‌الملل و هم‌گرایی‌ها و واگرایی‌های آن در گفتمان تعامل‌گرایی ضد نظام سلطه، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 3(1): 27-1.
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 01/03/1398- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 01/11/1388- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 07/02/1400 - www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 09/09/1391- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 11/02/1398- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 12/02/1383- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 12/08/1397- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 14/03/1398- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 14/11/1390- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 16/04/1393- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 20/03/1394- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 20/06/1388-www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 21/01/1392- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 21/02/1401- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 22/7/1401- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 24/04/1395- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 25/04/1368- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 26/06/1392- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 28/11/1398- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 30/02/1394- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 09/06/1391- www.KHAMENEI.IR
 آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 11/08/1401- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 13/06/1393- www.KHAMENEI.IR
آیت‌الله خامنه‌ای بیانات در مورخه: 20/06/1402- www.KHAMENEI.IR
باغسنگانی، سید مهدی (1401). نظریه افول آمریکا از نگاه آیت‌الله خامنه‌ای، نشریه مطالعات راهبردی آمریکا، 2: 41-25.
بهروز لک، غلامرضا (1385). جهانی‌شدن و سرانجام نزاع گفتمان‌ها، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 9(36).
تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان و پاد گفتمان، تهران، انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
تبار مقری، رحمت عباس، هاشمی، سید محمد (1397). مختصات نظم موجود و مطلوب جهانی در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، 15(52): 136-117.
جعفری هفتخوانی، نادر (1400). بازاریابی سیاسی افول موریانه وار؛ چالش‌های روند تضعیف وجه جهانی آمریکا، افول و زوال آمریکا، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
حسینی زاده، سید محمدعلی (1383). نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی، علوم سیاسی، 7(28).
حقیقت، سید صادق (1387). روش‌شناسی علوم سیاسی، ویراست دوم، انتشارات دانشگاه مفید.
خرمشاد، محمدباقر، جمالی، جواد (1397). امر سیاسی شکل‌گیری و هژمونیک شدن گفتمان انقلاب اسلامی در ایران، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 7(27).
دهشیری، محمدرضا (1397)، افول قدرت نرم آمریکا؛ دلایل و پیامدها، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 19: 68-35.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1391). بازتاب‌های انقلاب اسلامی ایران، محمدباقر خرمشاد و همکاران، تهران: انتشارات سمت.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال؛ اسماعیلی مازگر، علیرضا (1392). انقلاب اسلامی و صورت‌بندی گفتمانی قدرت در نظام بین‌الملل، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، 13(46).
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، (1397). بازتاب‌های نظری انقلاب اسلامی ایران در روابط بین‌الملل، انتشارات سمت.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1402). مصاحبه با سایت رهبر انقلاب، منتشرشده در روزنامه ایران 15 مهرماه.
سپهری، یدالله، عباسی، مصیب و حسینی آهنگری، سید حسن (1398). پیامدهای تقابل ایران و آمریکا، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 8(29).
سلطانی، سید علی‌اصغر (1383). تحلیل گفتمان به‌مثابه نظریه و روش، فصلنامه علوم سیاسی، 28: 153-180.
کریمی پور، داود، (1400). افول آمریکا؛ رهیافت اقتصاد سیاسی بین‌الملل، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
کسرایی، محمد سالار، پوزش شیرازی، علی (1388) نظریه گفتمان لاکلاو و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی، فصلنامه سیاست، 30(3): 339-360.
کنت والتز (1391). توازن به ضرورت افزایش قدرت، در سیاست خارجی آمریکا در تئوری و عمل، ترجمه حسین دهشیار، انتشارات میزان.
گنجی، عبدالله، (1399). روش و الگوی تحلیلی سیاسی مقام معظم رهبری، پژوهشگاه علوم انسانی امام صادق (ع)، قم، انتشارات زمزم هدایت.
مارش، دیوید و جری استوکر (1393). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
متقی، ابراهیم (1402)، مصاحبه با روزنامه ایران در تاریخ 23 خردادماه،1402، ص 19. قابل‌مشاهده در WWW.inn.ir.
متقی، ابراهیم، (1385)، آمریکا؛ هژمونی شکننده و راهبرد جمهوری اسلامی ایران، معاونت پژوهش مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
متقی، ابراهیم، (1394)، نظریه پیچ تاریخی و نقش یابی مقاومت در ساختار نظام بین‌الملل، معاونت پژوهش مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
محمدی، منوچهر، (1387). بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1384). انقلاب اسلامی؛ جهشی در تحولات سیاسی تاریخ، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
منوچهری، عباس، (1390) رهیافت و روش در علوم سیاسی، چاپ سوم، انتشارات سمت.
مولائی، محمدرضا، نوروزی، محمدجواد (1399)، انسداد مفهومی دال‌های بنیادین گفتمان انقلاب اسلامی در سپهر اندیشه امام (ر) و آیت‌الله خامنه‌ای، نشریه علمی مطالعات انقلاب اسلامی، 60: 28-7
مهدی پور، آسیه (1399). بررسی ابعاد و پیامدهای راهبرد مقاومت در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای، دوفصلنامه علمی جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، 8(2):1-30.
میر طاهر، سید رضا (1403). پایان نظم جهانی لیبرال، تهران، انتشارات روزنامه جوان.
میرمرادی، سید رضا (1403). نقش توان موشکی ایران در امنیت ملی، معاونت امور بین‌الملل وزارت دفاع-مرداد 1403
والت، استفن (1391) توازن به ضرورت ترس، در سیاست خارجی آمریکا در تئوری و عمل، ترجمه حسین دهشیار، انتشارات میزان.
Beckley, M. (2022). Enemies of My Enemy: How Fear of China Is Forging a New World Order. Foreign Affairs, February 2023, Retrieved March/April 2023, 2023 from https://www.foreignaffairs.com/china/new-world-order-enemies-my-enemy-china
De Vos, P. (2003) Discourse Theory and the Study of Ideological Trans-formations: Analyzing Social Democratic Revisionism, pragmatics, 13(1)
Jorgensen, M., and Philips, L. (2002). Discourse Analysis As theory & method, London, Sage Publications.
Laclau, E. (1990). New Reflections on the Revolutions of Our Time, London, Verso.
Lacloau, E. & Mouffe, CH. (1985) Hegemony and Socialist Strategy, London: Verso.
Smit, A. (1988). Laclau, and Moffe: The Radical Democratic Imaginary, London, Routledge.