جایگاه تایوان در مناسبات بین چین و ایالات متحده ی آمریکا؛ ژئوپلتیک یا ژئواکونومیک؟

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز،ایران

2 دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

10.22099/ijas.2025.51983.1021

چکیده

مقدمه: تایوان به دلیل موقعیت استراتژیک ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی خود، از پایان جنگ سرد تاکنون نقش برجسته‌ای در مناسبات میان جمهوری خلق چین و ایالات‌متحده ایفا کرده است. این جزیره نه‌تنها در مسیرهای تجاری حیاتی منطقه و تنگه تایوان جایگاه کلیدی دارد بلکه با پیشرفت‌های صنعتی و فناوری‌های پیشرفته، به‌ویژه درزمینه تولید نیمه‌هادی‌ها و دیگر فناوری‌های پیشرفته، به یکی از قطب‌های اقتصادی جهان تبدیل شده است. اهمیت این موضوع ازآنجا ناشی می‌شود که تایوان نقشی تعیین‌کننده در زنجیره‌های تأمین جهانی دارد و وابستگی کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه ایالات‌متحده، به محصولات و فناوری‌های آن، تأثیرات عمیقی بر سیاست‌های اقتصادی و امنیتی قدرت‌های بزرگ دارد. هدف این پژوهش تحلیل جایگاه ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی تایوان در مناسبات چین و ایالات‌متحده و بررسی اثرات وابستگی‌های تکنولوژیک و تجاری جزیره بر رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی است.
روش‌: این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی انجام شده است. داده‌ها از منابع ثانویه معتبر شامل گزارش‌های بین‌المللی، آمارهای تجاری، گزارش‌های شرکت‌های صنعتی و مقالات علمی جمع‌آوری شده‌اند. تحلیل‌ها بر روندهای صادرات و واردات، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و ظرفیت تولید صنایع کلیدی ازجمله نیمه‌هادی‌ها و فناوری‌های پیشرفته متمرکز است. علاوه بر این، روابط اقتصادی تایوان با چین و ایالات‌متحده از منظر وابستگی‌های متقابل، پیامدهای ژئوپلیتیکی و تأثیرات ژئواکونومیک بررسی شده است تا تصویر جامع و دقیقی از تعاملات اقتصادی و امنیتی منطقه‌ای و جهانی ارائه شود.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که تایوان نقش غیرقابل جایگزینی در تولید نیمه‌هادی‌های پیشرفته دارد و بیش از نیمی از ظرفیت تولید جهانی تراشه‌های قراردادی را در اختیار دارد. این تراشه‌ها برای صنایع فناوری اطلاعات، خودروسازی، تجهیزات پزشکی و صنایع دفاعی کشورهای توسعه‌یافته به‌ویژه ایالات‌متحده حیاتی هستند. وابستگی جهانی به تولیدات تایوان، این جزیره را در برابر اختلالات سیاسی، اقتصادی و نظامی بسیار حساس کرده و هرگونه تنش یا بحران می‌تواند پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای در سطح جهان ایجاد کند. روابط اقتصادی چین و تایوان نشان می‌دهد که علی‌رغم اختلافات سیاسی، هر دو کشور در حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری متقابل بسیار وابسته‌اند؛ چین بزرگ‌ترین شریک تجاری تایوان است و بخش عمده‌ای از صادرات تراشه‌ها و محصولات الکترونیکی تایوان را جذب می‌کند، درحالی‌که تایوان برای تأمین مواد اولیه و تجهیزات صنعتی به چین وابسته است. از سوی دیگر، روابط اقتصادی تایوان با ایالات‌متحده نیز قابل‌توجه است؛ تایوان به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی نیمه‌هادی‌ها و فناوری برای آمریکا عمل می‌کند و ایالات‌متحده فناوری‌های پیشرفته، ماشین‌آلات صنعتی و محصولات کشاورزی مورد نیاز تایوان را تأمین می‌کند. سرمایه‌گذاری مستقیم متقابل میان تایوان و ایالات‌متحده نیز نشان‌دهنده عمق وابستگی‌های اقتصادی و اهمیت استراتژیک جزیره در زنجیره‌های تأمین جهانی است. این وابستگی‌های متقابل نه‌تنها روابط اقتصادی بلکه سیاست‌های امنیتی و ژئوپلیتیکی منطقه را نیز تحت تأثیر قرارمی‌دهند و جزیره را به یکی از نقاط حساس در رقابت‌های جهانی تبدیل می‌کنند.
نتیجه‌گیری: جایگاه ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی تایوان، این جزیره را به نقطه‌ای کلیدی در رقابت‌های چین و ایالات‌متحده تبدیل کرده است. سیاست‌های حمایت همزمان نظامی و اقتصادی ایالات‌متحده از تایوان، همراه با تهدیدات و فشارهای نظامی چین، خطرات بالقوه‌ای برای امنیت اقتصادی و ثبات زنجیره‌های تولید جهانی ایجاد می‌کند. بنابراین، هرگونه تغییر در وضعیت سیاسی یا اقتصادی تایوان می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر صنایع کلیدی جهان داشته باشد و ضرورت اتخاذ سیاست‌های متوازن و مدیریت ریسک در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی را به‌وضوح نشان می‌دهد. تایوان به‌عنوان بازیگر محوری ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی، نقش تعیین‌کننده‌ای در سیاست‌ها و رقابت‌های اقتصادی و امنیتی میان چین و ایالات‌متحده دارد و آینده مناسبات منطقه‌ای تا حد زیادی به تعاملات اقتصادی و امنیتی با این جزیره وابسته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Taiwan's Position in the Relations Between China and the United States of America; Geopolitics or Geoeconomics?

نویسندگان [English]

  • Morteza Esmaeili 1
  • Ehsan Yari 2
  • Fatemeh Naghi Byranvand 3
1 Assistant Professor of Political Science, Department of Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Associate Professor of Political Sciences, Political Sciences Department, Shiraz University, Shiraz, Iran
3 M.A in International Relations, Political Sciences Department, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Introduction
Taiwan, due to its strategic geopolitical and geoeconomic position, has played a prominent role in the relations between the People's Republic of China and the United States since the end of the Cold War. The island occupies a critical position in vital regional trade routes, particularly the Taiwan Strait. It has become one of the world's major economic hubs due to its industrial and technological advancements, especially in semiconductor production and other high-tech sectors. This significance arises from Taiwan's decisive role in global supply chains, where the dependence of developed countries, particularly the United States, on its products and technologies profoundly influences the economic and security policies of major powers. This study aims to analyse Taiwan’s geopolitical and geoeconomic position in the relations between China and the United States, and to examine the impact of the island’s technological and commercial dependencies on regional and global competition.
 
Methods
This study employs a descriptive-analytical approach. Data were collected from reliable secondary sources, including international reports, trade statistics, industrial company reports, and academic publications. The analysis focuses on trends in exports and imports, foreign direct investment (FDI), and the production capacities of key industries, including semiconductors and advanced technologies. In addition, Taiwan's economic relations with China and the United States were examined in terms of mutual dependencies, geopolitical implications, and geoeconomic outcomes to provide a comprehensive understanding of regional and global economic and security interactions.
 
Results and Discussion
The findings indicate that Taiwan holds an irreplaceable position in the production of advanced semiconductors, accounting for more than half of global contract chip manufacturing capacity. These semiconductors are essential for the information technology, automotive, medical equipment, and defence industries of developed countries, particularly the United States. Global reliance on Taiwanese production makes the island highly sensitive to political, economic, and military disruptions, with any tension or crisis potentially producing extensive economic consequences worldwide. Economic relations between China and Taiwan reveal that, despite deep political differences, both countries are highly interdependent in trade and investment; China is Taiwan’s largest trading partner, absorbing a substantial portion of the island’s semiconductor and electronics exports, while Taiwan relies on China for raw materials and industrial equipment. Similarly, Taiwan’s economic relations with the United States are significant; the island serves as a primary supplier of semiconductors and high-tech products for the U.S., while the United States provides Taiwan with advanced technologies, industrial machinery, and agricultural products. Mutual foreign direct investment between Taiwan and the United States further underscores the depth of economic interdependence and Taiwan’s strategic importance in global supply chains. These interdependencies influence not only economic relations but also regional security and geopolitical dynamics, making Taiwan a critical focal point in global competition.
 
Conclusions
Taiwan’s geopolitical and geoeconomic position makes it a pivotal point in the competition between China and the United States. U.S. policies of simultaneous military and economic support for Taiwan, coupled with political pressures and military threats from China, pose potential risks to economic security and the stability of global production chains. Any changes in Taiwan’s political or economic status could have widespread effects on key global industries, underscoring the need for balanced policies and risk management at both regional and international levels. As a central geopolitical and geoeconomic actor, Taiwan plays a decisive role in the economic and security strategies of both China and the United States, and the future of regional relations is closely linked to economic and security interactions with the island.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taiwan
  • China-U.S. Relations
  • Geo strategy
  • Geopolitics
  • Geoeconomics

مراجع

زارعی بهادر، سید مهدی موسوی شهیدی و مسعود مصدق (1402). تایوان میانه دو تعارض؛ موفقیت ژئواکونومیکی و چالش ژئوپلتیکی، مجله پژوهش های جغرافیای سیاسی، 8(3)، 62-19.
Barton, G. (1997). The Taiwan Crisis and the U.S.-China Relationship, Westview Press.
Bit zinger, R. A. (2020). The Chinese Military: New Emerging Threats and Capabilities, Routledge.
Breslin, S. (2011). China's Geopolitics: The International Context of China's Rise, Routledge.
Brown, A., & Shirk, S. (2021). Economic Dependencies and Strategic Risks: Taiwan in the Context of US-China Relations. Global Policy, 12(4), 33-45. https://doi.org/10.1111/1758-5899.12932.
Brzezinski, Z. (1997). The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives Basic Books.
Bush, R. C. (2005). At Cross Purposes: U.S.-China Relations and the Taiwan Issue, Brookings Institution Press.
Caldor, G. (2003). The Globalization of the World Economy, Oxford University Press.
Chang, K. (2021). FDI and Economic Growth in Cross-Strait Relations, East Asian Economic Review, 18(2). 98-115.
Chen, J. (2011). Taiwan's Political Development: A Historical Perspective, Stanford University Press.
Chine, S., & Chen, W. (2022). The Global Semiconductor Supply Chain and Taiwan’s Role, Global Technology Review, 19(2), 45-67.
Clinton, H. (2011). America’s Pacific Century, Foreign Policy, 90(5), 72-82.
Cohen, S. (1997). Taiwan and the China Crisis: The Changing Role of the United States, Harvard University Press.
Congressional Research Service (CRS). Congressional Research Service, U.S. Government, Available at: https://crsreports.congress.gov.
Connors, M., & Li, X. (2022). Taiwan's Geoeconomics Strategies Amid Growing Geopolitical Tensions, International Security Review, 47(1), 77-101 https://doi.org/10.1080/01622889.2022.2051824.
Economy, E. C., & Bush, R. C. (2023). The Impact of Geopolitical Competition on Taiwan's Economic Policies, Asia Policy, 19(2), 25-50 https://doi.org/10.1353/asp.2023.0003.
Glaser, C. L. (2015). The China Threat: Perceptions, Myths, and Reality, Pearson Education.
Haggard, S., & Kaufman, R. R. (1995). The Political Economy of Democratic Transitions, Princeton University Press.
Hsieh, K. (2009). A History of Taiwan, Cambridge University Press.
Huang, Y. (2016). Economic Integration Across the Taiwan Strait, Asia Pacific Review, 23(2), 21-36.
International Data Corporation (IDC).
Johnson, C. (1994). China's International Relations and Foreign Policy: A Guide to.
Kaplan, R. D. (2010). The Revenge of Geography: What the Map Tells Us About Coming Conflicts and the Battle Against Fate, Random House.
Koh, T. (2020). The Free and Open Indo-Pacific: A U.S. Strategy to Secure Asia and the Pacific, Asian Affairs Review, 31(2), 29-40.
Lampson, D. M. (1992). China's Foreign Relations in the Post-Cold War World, University of California Press.
Lee, H. (2023). Semiconductor Industry: Taiwan’s Dominance in Global Supply Chains, Journal of Advanced Technology, 34(5), 113-116.
Liu, K. (2003). Taiwan: A New History. M.E. Sharpe.
Mackinder, H. J. (1904). The Geographical Pivot of History, The Geographical Journal, 23(4), 421-437.
Military Balance (2020). International Institute for Strategic Studies, Available at: https://www.iiss.org/publications/the-military-balance.
Roy, D. (2003). Taiwan: A Political History, Cornell University Press.
SIPRI Yearbook (2023), Stockholm International Peace Research Institute, Available at: https://www.sipri.org/yearbook.
Sutter, R. & Lai, S. (2020). Taiwan's Strategic Importance: Geopolitical and Economic Dimensions, Journal of Asian Studies, 79(3), 557-575. https://doi.org/10.1017/S002191182000013x.
Spielman, N. (1944). The Geography of Peace, Harcourt, Brace and Company, pp. 133-135.
Stokes, D. (2001). China's Strategic Modernization: Implications for the United States, Oxford University Press.
Sutter, R. G. (2017). China’s Rise in Asia: Promises and Perils, Rowman & Littlefield.
Swaine, M. D. (2006). The China-Taiwan Military Balance: A Resource Guide, Carnegie Endowment for International Peace.
Taiwan Economic Research Institute. (2023). Foreign Investment Trends in Taiwan, Retrieved from https://www.teri.org.tw.
Taiwan Ministry of Finance, Trade Statistics of Taiwan, Available at: https://www.mof.gov.tw/Eng.
Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC). (2023), Annual Report. TSMC.
Theory and Practice, HarperCollins.
TSMC Annual Reports Company.
U.S. Census Bureau - Foreign Trade Statistics, Available at: https://www.census.gov/foreign-trade/data/index.html.
U.S. Census Bureau. (2023). Trade Statistics: Taiwan. Retrieved from https://www.census.gov.
U.S. Department of Defense, Annual Report to Congress on China, Available at: https://www.defense.gov.
UNCTAD - International Trade in Goods and Services, Available at: https://unctad.org/topic/trade-statistics.
UNCTAD. (2020). World Investment Report 2023: International Production Beyond the Pandemic. United Nations Conference on Trade and Development. http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2020_en.pdf.
US-Taiwan Business Council. (2023). Taiwan Trade Overview. Retrieved from https://www.us-taiwan.org.
Wang, C. (2022). Political Tensions and Economic Interdependence: The Case of Taiwan and China, Asian Economic Policy Review, 21(3), 67-80.
World Bank - International Trade Statistics, Available at: https://data.worldbank.org/indicator/NE.EXP.GNFS.ZS.
World Semiconductor Trade Statistics (WSTS).
Yee, K. (2021). U.S. Defense Strategy and the Pacific Pivot, Strategic Studies Quarterly, 15(3), 91-104.
Zari Baha or, S. M., Mousavi Shahidi, S., & Mosaddegh, M. (2023). Taiwan Between Two Conflicts: Geoeconomics Success and Geopolitical Challenge, Journal of Political Geography Research, 8(3). [in Persian]
Zhao, S. (2011). China's Relations with the World: Historical Trends and New Perspectives, Cambridge University Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 21 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 29 خرداد 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار